Om de overbezetting van het dagziekenhuis op te vangen, werd vanaf 2015 aan de voorbereiding van oncologische thuiszorg begonnen. In 2016 ging het project Onco@home van start met twee verschillende zorgpaden:

• Het onderzoek dag-1 waarbij de patiënt thuis onderzocht wordt alvorens de volgende antitumorale behandeling toe te dienen in het ziekenhuis;
• Thuistoediening van antitumorale behandelingen door oncologische verpleegkundigen verbonden aan het dagziekenhuis.

Oncologische thuiszorg is een verhaal van zorgverstrekkers binnen en buiten het ziekenhuis samen . Tijdens de voorbereiding van Onco@home werd hard gewerkt, en vooral open gecommuniceerd, om zowel binnen als buiten het ziekenhuis een breed draagvlak te creëren.

Via huisartsenverenigingen werd al in een vroeg stadium van de voorbereiding in overleg gegaan met de huisartsen. Dit overleg blijft voortduren, ook nu oncologische thuiszorg een feit is. Tijdens een jaarlijks overleg tracht men samen de organisatie te optimaliseren. Goed onderbouwde processen zorgen ervoor dat kwaliteit en veiligheid gewaarborgd zijn. Al de verschillende spelers werden vanaf het begin bij de voorbereidingen betrokken. Een voorbeeld hiervan was de samenwerking met de IT-diensten van zowel eerste en tweede lijn, om de elektronische gegevensuitwisseling op punt te stellen. Een verpleegkundig coördinator overziet het hele proces organisatorisch en kwalitatief.

Bij het onderzoek dag-1 zijn de externe thuisverpleegkundigen verantwoordelijk voor de bloedafname en symptoombevraging. Het ziekenhuis biedt hiervoor een opleiding aan. Enkel verpleegkundigen die de opleiding, de kennistesten en de stages succesvol afronden, mogen de huisbezoeken op zich nemen.

Bij de thuistoediening worden een aantal subcutane geneesmiddelen door eigen oncologische verpleegkundigen thuis toegediend. Als er op risico’s voldoende geanticipeerd wordt, is het technisch perfect mogelijk om ook intraveneuze geneesmiddelen veilig thuis toe te dienen. Maar, door de hoge kosten voor bijkomend personeel is dit binnen de huidige Belgische context moeilijk haalbaar.

Thuistoediening van antitumorale behandelingen is voor ziekenhuisartsen, die verantwoordelijk zijn, een grote verandering. Een verkort traject binnen de ziekenhuismuren als tussenstap is een goede manier om kennis te maken met de nieuwe manier van werken. In dit verkort traject heeft de patiënt geen contact met de arts. In de voormiddag is er een telefonische symptoombevraging en in de namiddag komt de patiënt naar het ziekenhuis voor de behandeling. Indien er geen problemen optreden, is er geen contact met de arts.

Het oncologisch team beslist samen aan welke patiënten Onco@home voorgesteld kan worden. Uiteindelijk kiest de patiënt zelf of hij in een traject van thuiszorg wil stappen. Voor de oncologische thuistoediening van antitumorale behandelingen is er een bijkomend strikt criterium. Omdat de eigen verpleegkundigen zich daarvoor naar de patiënt verplaatsen mag de afstand tot het ziekenhuis niet te groot zijn.

Om een vlotte uitwisseling van gegevens met het ziekenhuis mogelijk te maken, werd een systeem ontwikkeld dat zowel voor het thuisonderzoek (dag-1) als voor thuistoediening gebruikt wordt. Tijdens het huisbezoek geeft een QR-code toegang tot een vragenlijst om de vitale parameters, de symptoombevraging en een verpleegkundig verslag in te vullen. Deze gegevens worden rechtstreeks in het ziekenhuisdossier van de patiënt opgenomen. Ook beschikken de verpleegkundigen over een lijst met mogelijke medische nevenwerkingen die naar de huisarts moeten doorverwezen worden. Daarnaast is er ook een lijst met oncologische nevenwerkingen die door de oncoloog opgevolgd moeten worden.

Indien beslist wordt om Onco@home op te starten, wordt de huisarts altijd via eHealth op de hoogte gebracht. Hij krijgt een verslag van elk huisbezoek en telefoonnummers in geval van problemen.

Een antitumorale behandeling begint altijd in het ziekenhuis. Als alles goed verloopt kunnen daarna een aantal kuren thuis gegeven worden. Het geneesmiddel en de nodige onderzoeken in het ziekenhuis bepalen met welke frequentie de behandelingen thuis en op het dagziekenhuis plaatsvinden.

De oncologieverpleegkundigen brengen de geneesmiddelen mee in speciale boxen. In de koelbox wordt de temperatuur altijd gecontroleerd met strips. Afval komt mee terug naar het ziekenhuis voor verwerking via de interne procedure.

Voor patiënten is thuistoediening van de antitumorale therapie een enorm voordeel. Tijdens de zware kankertherapie zijn mensen kwetsbaar en snel moe. Ze appreciëren enorm dat vermoeiende verplaatsingen naar het ziekenhuis zoveel mogelijk vermeden worden. Ook voor de oncologieverpleegkundigen die de patiënten thuis behandelen, is thuistoediening een positieve ervaring.

Het drukke dagziekenhuis wordt ontlast. Dit is belangrijk omdat er in het toekomstige ziekenhuis een kleiner dagziekenhuis voorzien is met minder bedden.

Al de kosten voor het organiseren van thuistoediening zijn ten laste van het ziekenhuis. Hier staat momenteel geen enkele compensatie tegenover. Thuistoediening is een zware financiële last voor het ziekenhuis. De ziekenhuisdirectie en het oncologisch team blijven echter overtuigd van de belangrijke voordelen van thuistoediening. Iedereen blijft sterk gemotiveerd om kwaliteitsvolle en veilige thuistoediening voor kankerpatiënten aan te bieden.

Thuistoediening is een prachtig project met in het centrum de patiënt. Het is een mooie opportuniteit om de samenwerking en cohesie met de eerste lijn te verhogen. Maar thuistoediening kan zich niet verder ontwikkelen zonder een financieel en wettelijk kader van de overheid.